Bệnh vi khuẩn dạng sợi (bệnh trắng đuôi, thối đuôi – COLUMNOIS)

Tác nhân gây bệnh:

Tác nhân gây bệnh hình sợi cá là vi khuẩn Flexibacter columnaris (Syn. Cytophaga columnaris) thuộc họ Flexibacteraceae, bộ Sphingobacteriales, lớp Sphingobacteria, ngành Bacteroideles. Vi khuẩn hình que (dạng sợi) mềm mại. Trong các mẫu mô nhiễm bệnh thấy rõ nhiều vi khuẩn dạng sợi mảnh dẻ. Trong cá mẫu mô nhiễm bệnh thấy rõ nhiều vi khuẩn chuyển động lướt nhẹ nhàng và tập hợp thành một trụ hình khối nên có tên gọi là bệnh hình sợi (Hình 29). Các khối trụ cũng chuyển động uốn cong. Vi khuẩn Gram âm, dạng hình que dài mảnh dẻ (dạng sợi mảnh) kích thước 0,3-0,5 x 3-8 mm.

Hình 7: Vi khuẩn dạng sợi trong thận Cá Tra nhiễm bệnh (mẫu thu 2006)

Dấu hiệu bệnh lý:

Dấu hiệu đầu tiên xuất hiện các đốm trắng trên thân, đầu, vây, mang, đuôi. Các đốm lan rộng thành các vết loét, xung quanh màu đỏ, ở phần giữa màu vàng hoặc xám, da cá có thể bị lột ra vết loét lan rộng. Các mép vây biến màu sau lan dần tới gốc vây, các vây hoại tử cụt dần. Trên mang xuất hiện các vết loét, tơ mang bị phá huỷ làm cá ngạt thở (hình 8). Bệnh không gây thương tích lớn trong các cơ quan nội tạng. Bệnh thường xảy ra khi cá nhốt với mật độ dày, môi trường nghèo dinh dưỡng.

Hình 8: Cá bị bệnh vi khuẩn dạng sợi (F. columnaris), mang Cá Tra hương hoại tử nhiều nhớt.

Phân bố và lan truyền bệnh:

Bệnh phân bố rộng khắp nơi trên thế giới. Nhiều loài cá nước ngọt đã nhiễm bệnh vi khuẩn dạng sợi: cá nheo Siluris glanis; cá trê vàng Clarias macrocephalus chết 90% cá giống trong ao nuôi trong vòng 24 giờ.

Nước ngọt, bệnh thường xuất hiện gây cá chết ở nhiệt độ 20-35⁰C, dưới 15⁰C ít khi xuất hiện bệnh.

Việt Nam, ương cá tra giống, nuôi cá lồng/bè nhiều, một số lồng nuôi Cá Tra, Cá Ba sa mật độ dày vào mùa xuân và mùa thu có thể xuất hiện bệnh hình sợi. Vi khuẩn dạng sợi gây bệnh ở nhiều loài động vật thuỷ sản nước ngọt khác

Phòng và trị bệnh:

+ Cá giống dùng phương pháp tắm thời gian 1 giờ.

– Ekvarin Nano nồng độ 20-25 ppm (20-25ml/m³).

+ Cho cá ăn thuốc trộn với thức ăn viên. Cho cá ăn liên tục từ 5-7 ngày.

– Thuốc Ekvarin Nano: 0,1ml/1 kg cá/ngày

TS. Bùi Quang Tề